Iedereen heeft recht op de juiste zorg, maar die zorg effectief krijgen is tegenwoordig nog een ander verhaal. De wachttijden van verschillende specialismen lopen steeds langer op, zeker in de geestelijke gezondheidszorg (ggz). Gelukkig springen de zorgverzekeraars in de bres voor degene die langer dan de Treeknormen moeten wachten op zorg. 

Treeknormen worden niet nageleefd 
Goed om te weten is dat er een maximale wachttijd bestaat, de zogenaamde Treeknormen. De Treeknormen bestaan uit drie regels: tussen het moment dat je belt en een eerste afspraak (intake) mag maximaal vier weken zitten (1), tussen de eerste afspraak (intake) en de start van de behandeling mag maximaal 10 weken zitten (2), en wanneer een diagnose een langere wachttijd dan gemiddeld heeft, dan moet dit op voorhand gemeld worden (3). 

Hoewel de Treeknormen een mooi theoretisch kader vormen, worden deze in de praktijk helaas niet altijd gehaald. In de geestelijke gezondheidszorg is het zo dat ongeveer 30% van de patiënten langer moet wachten. Sterker nog, algemeen gezien haalt driekwart van de veertien specialismen de Treeknorm van vier weken niet. Vooral de regio Noord scoort daarin het slechts. 

Verdubbeling wachttijden op een jaar tijd
Uit een onderzoek van Kompas in Zorg dat de wachttijden van september 2022 vergeleek met september 2021 blijkt dat in de regio Noord de wachttijden de afgelopen 12 maanden vaak zijn verdubbeld. Vooral KNO en oogheelkunde doen het slecht; de wachttijden liepen daar gemiddeld 47% op. In de praktijk ging de wachttijd daarbij van acht naar 20 weken. 

Bij de ziekenhuizen in regio Zuid viel het relatief mee. In regio Zuid waren bij de helft van de specialismen de wachtlijsten in vergelijking met de andere regio’s het korst. Regio West situeert zich in het midden; de wachttijden van geen enkel specialisme waren daar het best of het slechts. De wachttijden bij regio Oost scoorden goed bij KNO en orthopedie, maar slecht bij dermatologie en gynaecologie. 

Verzekeraar als bemiddelaar
Wat kan je als patiënt doen als de Treeknormen niet worden nageleefd? Dan is het mogelijk om je zorgverzekeraar aan te spreken over zijn zorgplicht. Dit betekent dat je zorgverzekeraar dan moet helpen bij het bemiddelen van een plek zodat jij van de zorg kan genieten waar je recht op hebt.

Helaas is het inschakelen van een verzekeraar als bemiddelaar geen garantie op succes. In Nederland is er nu eenmaal een groot tekort aan zorgverleners, met oplopende wachtlijsten als gevolg. Als het aanspreken van je zorgverzekeraar niet het gewenste resultaat geeft, kan je ook altijd de website wegvandewachtlijst.nl bezoeken voor tips en advies. Daarnaast biedt MIND Korrelatie één gesprek aan en indien nodig meer. MIND Korrelatie is een organisatie waar patiënten terecht kunnen voor professionele, psychische en psychosociale hulp in heel Nederland. Ten slotte kan je de lange wachttijden ook altijd melden bij de Nederlandse Zorgautoriteit. 

Zorgverzekeraars maken zich geen zorgen
Hoewel verschillende ggz-instellingen hebben aangekondigd dat ze gaan sluiten of hun aantal bedden gaan verminderen, maken zorgverzekeraars Zilveren Kruis en Menzis zich toch geen zorgen over het zorgaanbod in de ggz. De zorgverzekeraars melden dat ze met alle ggz-aanbieders in gesprek zijn en samen naar oplossingen aan het zoeken zijn. 

De zorgverzekeraars melden verder dat voor het merendeel van hun klanten die in behandeling zijn bij de Kliniek Intensieve Behandeling (KIB) in Arkin een andere plek is gevonden bij dezelfde of een andere aanbieder. De klanten die op een eventuele wachtlijst staan moeten mogelijk wel wat meer geduld hebben. De prioriteit gaat namelijk uit naar de klanten die nu in de zorg zijn een juiste plek aan te bieden als hun ggz-instelling sluit. Pas daarna gaan de zorgverzekeraars op zoek naar een geschikte plek voor de klanten op de wachtlijst. 

Waarom sluiten ggz-instellingen als de wachttijden zo lang zijn? 
Als de wachttijden zo lang zijn, waarom sluiten dan vier ggz-instellingen? De sluiting van het KIB zou komen door een personeelstekort. Ex-medewerkers zeggen daarbij dat ze zich niet gesteund voelden in hun werk en dat het tekort voornamelijk komt door “slechte bedrijfsvoering”. 

De Eikenboom in Altrecht sluit de helft van zijn bedden voor mensen met ernstige psychosomatische problemen. Het probleem is daar niet personeelstekort, maar simpelweg dat een deel van de behandeling volgens Altrecht perfect ambulant kan. De zorgplicht komt volgens de woordvoerder aldus ook niet in het gevaar. Behandelaren van Altrecht zijn het daar echter niet mee eens en zijn van mening dat klinische opname wel degelijk essentieel is voor de klanten van de Eikenboom.