De huisarts is een zeer belangrijke schakel in de Nederlandse gezondheidszorg, maar er komt steeds meer druk te staan op deze beroepsgroep. Verschillende huisartsenposten hebben te veel patiënten en accepteren daarom geen nieuwe mensen. Daarnaast krijgen huisartsen steeds vaker te maken met agressie en zucht de beroepsgroep onder vergrijzing.

Driekwart van de huisartsenpraktijken heeft patiëntenstop
Twee op de drie huisartsenpraktijken in Nederland heeft momenteel een volledige of gedeeltelijke patiëntenstop. Dit maakt het lastig voor patiënten om een nieuwe huisarts te vinden als ze verhuizen of wanneer hun huidige huisarts met pensioen gaat.

De problemen zijn vooral groot in Overijssel, maar ook veel gemeenten in de Randstad en Limburg hebben een gedeeltelijke of volledige patiëntenstop. Hoewel het huisartsentekort iedereen raakt, is het vooral voor langdurig zieken een groot probleem als er geen huisarts in de buurt is. Zij zullen dan voor routinecontroles naar huisartsen in andere gemeenten moeten reizen.

De beroepsgroep vergrijst
De problemen bij huisartsenposten worden vooral steeds nijpender doordat de beroepsgroep vergrijst. In Nederland zijn inmiddels 2.500 huisartsen 60 jaar of ouder. Dat betekent dat de artsen regelmatig met pensioen gaan, maar dat er niet zo snel een opvolger gevonden kan worden. Het overdragen van een huisartsenpraktijk kost bovendien veel tijd en energie, waardoor het voor een beginnende arts moeilijk is direct zoveel patiënten te behandelen.

De druk wordt daarnaast extra hoog doordat huisartsen ook veel administratieve klussen hebben die hun tijd met patiënten in de weg zit. Een Nederlandse huisarts zou maar zo’n 11 minuten per patiënt hebben, waar een kwartier de richtlijn is. 

Agressie tegen huisartsen neemt toe
De beroepsgroep staat niet alleen onder druk door vergrijzing en een toestroom van nieuwe patiënten, maar ook door agressieve van patiënten. Maar liefst 77% van de huisartsenpraktijken krijgt te maken met agressie. Soms is de agressie zo erg, dat er permanente bewaking nodig is bij de praktijken.

De agressie zou volgens Aard Verdaasdonk, de waarnemend voorzitter van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV), vooral komen doordat de wachtlijsten bij de geestelijke gezondheidszorg oplopen en patiënten daardoor langer bij de huisarts blijven met hun problemen.

Commerciële partijen
Omdat huisartsenpraktijken steeds vaker geen opvolger kunnen vinden, duiken commerciële partijen in de markt een nemen praktijken zonder opvolger over en verbinden deze in een keten. Huisartsen werken in deze ketens dan niet alleen in loondienst, maar soms ook als zelfstandig ondernemer.

Er zijn echter geen harde cijfers over deze overnames. Zorgdeskundigen twijfelen bovendien of deze commerciële partijen dezelfde kwaliteit van zorg kunnen geven als de klassieke praktijken. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) doet daarom extra onderzoek naar dit soort commerciële praktijken.

Oplossingen voor druk op huisartsen
De druk op huisartsen zal door de vergrijzing, bevolkingsgroei en druk op de geestelijke gezondheidszorg de komende jaren alleen maar toenemen als er niet wordt ingegrepen. Daarom zijn er meer nieuwe huisartsen nodig, maar er wordt ook gewerkt aan alternatieve oplossingen.

Een van de oplossingen is zelfzorg. Volgens onderzoek van verzekeraar Zilveren Kruis zou zelfzorg in een kwart van de gevallen waarvoor patiënten de huisarts raadplegen een prima oplossing zijn. De patiënten zouden bijvoorbeeld digitaal advies kunnen krijgen voor hun klachten om ze zo zelf op te lossen. Dat voorkomt dat ze naar de huisarts stappen met hun problemen.